Dyslexie
Ik heb dyslexie. Dit heeft tijdens mijn leven een grote rol gespeeld. Maar helaas niet alleen in mijn leven, maar ook dat van 2 van mijn kinderen en waarschijnlijk ook enkele van mijn kleinkinderen.
Tijdens mijn werk ben ik er nooit open over geweest, maar nu ik met pensioen ben, probeer ik aandacht te krijgen voor dit probleem. Dit ook omdat de hedendaagse maatschappij van ons vraagt om veel te lezen en te schrijven. Op deze pagina leg ik dat uit.
In de 5de klas van de lagere school (nu is dat groep 7 van de basisschool) werd bij mij Dyslexie ontdekt. Daar was toen nog weinig over bekend. Onderwijzers wisten vaak niet goed hoe ze ermee om moesten gaan. Ik herinner me nog de dictees. Eindeloos weer terug in de rij, omdat je de hele zin moest overschrijven als er één woord fout geschreven was. Het fout geschreven woord was dan goed, maar dan stond er weer een woordje ergens anders fout. Daar werden onderwijzer soms wanhopig van. Ik uiteraard ook. Gelukkig kreeg ik bijles. Mevrouw Den Hollander leerde mij allerlei trucjes om niet meer over mijn eigen fouten heen te lezen.
In die tijd was er gelukkig nog wel een lichtpuntje. Grammatica en zinnen ontleden hoorde nog bij de lesstof. Het bracht mij de mogelijkheid om iets aan de slechte cijfers van de dictees te doen. Voor grammatica haalde ik hoge cijfers.
In de 2de klas van de HAVO was er een scheikundeleraar, die mij vroeg of ik wist dat ik dyslectisch was. Verder is er nooit één leraar over begonnen.
Ondanks al mijn bijlessen is taal altijd een probleem gebleven. Vreemde talen ook. Spreken gaat nog wel, maar lezen en schrijven in een vreemde taal is lastig. Dan komt het weer keihard terug.
Maar er is veel meer dat mensen met dyslexie niet kunnen. De meesten kunnen nl. niet of nauwelijks handen en voeten in een onafhankelijk ritme bewegen.
Daardoor wordt het bespelen van instrumenten lastig. De dominantie van je handen is vaak ook erg sterk. Mensen met dyslexie eten vaak heel raar. Het vork en het mes wordt regelmatig verwisseld. Iets wat dan weer wordt gezien als ongemanierd. Bij het typen speelt dit ook. Blindtypen met tien vingers bleek voor mij onmogelijk. Was dat vroeger op een schrijfmachine al een probleem, dan is dat het vandaag de dag nog veel meer. Toetsenborden zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Althans op dit moment. Dat is voor mensen met dyslexie lastig. Ook met twee vingers gaat het vanwege het ritme vaak mis, waardoor de letters net in een verkeerde volgorde op het scherm komen. Gelukkig is er dan de spellingscorrectie, maar die werkt niet als het een bestaand woord is.
Het geeft mensen met dyslexie extra druk, omdat bijna alles tegenwoordig via de computer gaat. “Stuur maar even een e-mailtje” is voor mensen met dyslexie niet even. Bellen gaat veel sneller en gemakkelijker. Dat wordt door veel bedrijven vanwege economische overwegingen onmogelijk gemaakt. Iets waar ik mij gruwelijk aan kan ergeren.
Ook aan “Ga maar even lekker zitten met een goed boek.”. Hoe verzin je het. Ontspannen met een goed boek? Lezen is voor mensen met dyslexie topsport. Veel lezen en schrijven geeft geen ontspanning en kan de oorzaak worden van een flinke burn-out. Onderzoeken wijzen uit dat lezen voor mensen met dyslexie hun 5x meer energie kost dan mensen zonder dyslexie. VIJF KEER MEER ENERGIE!
Daarom probeer ik daar waar ik kan mensen op dit probleem te wijzen, zodat er meer begrip komt voor deze handicap. Voor mensen in een rolstoel of die blind zijn passen we toegangen bij gebouwen aan, maar voor mensen met dyslexie wordt zelden aan de digitale ingang gedacht. Onlangs kwam ik een grote organisatie tegen die dit wel deed.
Hier kan gekozen worden voor het Dyslexie font. Dat is prima. Jammer is wel dat ze bij de invulformulieren het gebruik van streepjes en spaties bij de telefoon- en banknummers zijn vergeten. Daar was het niet mogelijk om deze nummers te scheiden met een streepje of spatie, waardoor ze bij het terug lezen beter leesbaar worden. Dit is voor de banknummers geen probleem, want daar zit een controle op. Maar controle of niet het is gewoon lastiger.
Dat onderwijzers en leraren jaren later nog steeds niet wisten hoe ze er mee om moesten gaan heb ik ervaren bij twee van mijn kinderen, die helaas ook last hebben van Dyslexie. Eén van mijn kinderen is 2 jaar lang naar een speciale school geweest. Afgesproken was dat zij het laatste jaar (groep 8) weer op haar oude school zou doen. Terug op die school presteerde een onderwijzeres het om een gemaakte taalfout frontaal voor de klas te benoemen. Niet zo erg zou je denken, maar wel als er verteld wordt dat er in plaats van kroketje kroKUTje is geschreven. En een leerkracht op de middelbare school presteerde het om ons tijdens een ouderavond te wijzen op het feit dat ons kind wel erg trots was op zijn Dyslexie, omdat hij een grote D op zijn proefwerk had geschreven. Op zo’n moment moet je als ouder wel even slikken. Dat zelfs in het onderwijs er niets begrepen wordt van deze handicap is afschuwelijk.
Het is dan ook de reden dat ik met name grote organisaties erop wijs dat zij hun digitale formulieren moeten aanpassen. Jip en Janneke taal is voor mensen met dyslexie niet nodig. Moeilijke woorden begrijpen ze wel, maar maak het teruglezen gemakkelijker door niet 10 cijfers (telefoonnummers) of een combinatie van zes letters en 12 cijfers (IBAN-nummers) aaneengesloten te laten invullen! Voor een beetje programmeur is het er gemakkelijk uit te halen. Voor hen is het even werk. Werk dat voor mensen met dyslexie zoveel oplevert.